Ajurweda typy dosz. Dowiedz się jaki jest Twój?

 Poznaj swój typ konstytucyjny, oraz zobacz jak dostosować tryb życia by zachować równowagę.

 

Koncepcja ajurwedyjskich trzech dosz w praktyce jogina

  Mamy trzy podstawowe, pojedyncze dosze: Vata, Pitta, Kapha. Każdą z nich budują połączone dwa żywioły z pięciu. Czyli Vata to eter i powietrze, Pitta to ogień i woda, a Kahpa to woda i ziemia. Każdy człowiek w swoim typie konstytucyjnym posiada te trzy dosze, lecz w różnych proporcjach (procentach, ilości). Mamy 7 typów konstytucji fizycznej i mentalnej, które są albo pojedynczymi doszami: Vata, Pitta, Kapha (tu zdecydowanie w tych typach dominuje jedna dosza nad pozostałymi), albo połączeniami dwóch dominujących dosz: Vata-Pitta, Vata-Kapha, Pitta-Kapha, oraz jedną kombinację trzech dosz w równych proporcjach: Vata-Pitta-Kapha. Razem 7 typów konstrukcji ajurwedyjskiej. Jeśli jedna z nich się rozregulowuje, zaczynamy odczuwać objawy tej dysharmoni jako konkretne fizyczne, albo psychiczne, dolegliwości np.: gazy, refluks, leki, bezsenność, gorączka, alergie, przeziębienia i katary z nadmiarem śluzu. Są one różne.

 

Cechy Vata - lekkość, chłód, zmienność, nieuchwytność, suchość, szorstkość, niestabilność. Vaty są bardzo kreatywne i pomysłowe, często nie mogą usiedzieć w miejscu, są ruchliwe i nadaktywne. Zdrowa vata ma dobre odczucie ciepłoty ciała, dobre wypróżnienia, jest twórcza, towarzyska, zachowuje spokój umysłu oraz swobodny oddech bez stresowania się. Zaburzona Vata cierpi na zaparcia, ma uczucie chłodu w całym ciele, ma zimne dłonie i stopy, suchość i szorstkość skóry, jest zdekoncentrowana, ma nadmiar myśli i emocji, cierpi na bezsenność, lęki, depresję.

Cechy Pitta - gorąco, ruch, ostrość, kwaśność, lekkość, oleistość, dynamika, to człowiek inteligentny, przenikliwy umysł; dobry mówca i lider, ambitny i silny fizycznie oraz psychicznie. Zdrowa Pitta ma jędrną skórę bez wyprysków, dobry apetyt i trawienie, zdrowe oczy, bystry umysł, normalna gospodarkę hormonalna bez zaburzeń. Nie jest agresywna, nie przepracowuje się, nie rywalizuje, jest spokojna i potrafi odpuszczać i odpoczywać w życiu. Rozregulowana Pitta cierpi na biegunki,nadkwasotę, zgagę, nadmiar ognia i uczucie nienaturalnego gorąca w ciele, trądzik, problemy skórne, zapalenia spojówek, drażliwość, nadpobudliwość, łatwo wpada w gniew, nadaktywność zawodową, pracoholizm, przemęczenie, sięga po używki pobudzające albo ostre i fast foodowe jedzenie, ma bolesne miesiączki.

Cecha Kapha - ciężkość, powolność, lepkość, oleistość, dobre nawilżenie, spolegliwość, spokój, stabilność, chłonność, płynność, charakter osób to bycie towarzyskim, bycie ostoją spokoju dla innych, rodzinny, lubiący gotować i przebywać w gronie najbliższych, właściwie to najlepszy twórca ogniska domowego, ma dobry gust jeśli chodzi o wystrój wnętrz i dobór kolorów. Zdrowa Kapha ma jędrną skórę, dobrze trawi, jest opanowana w trudnych sytuacjach, ma doskonałą odporność, nie musi często podjadać bo ma duży zasób energetyczny w ciele i doskonale sobie radzi nawet na trzech posiłkach dziennie, jest dusza towarzystwa spajająca wszystkie rozmowy. Rozregulowana Kapha ma tendencję do gromadzenia nadmiaru toksyn w organizmie, zaparć, nadmiaru śluzu w zatokach przez co często nawracających infekcji. Powolny metabolizm sprzyja nadwadze i cukrzycy, więc powinna unikać przetworzonego jedzenia.

7 typów konstytucyjnych w ajurwedzie

 Vata, Pitta, Kapha - cechy trzech pierwszych typów konstytucyjnych zbudowanych z dominującej pojedynczej doszy, opisałam wyżej. Czas na pozostałe 4 bardziej złożone typy. 

 

Vata-Pitta - to typy subtelne i intelektualne zarazem. Zawierają dominujące cechy i Vaty i Pitty w równych proporcjach. Mają tendencję do zimnych stóp i dłoni, ale też do stresu, za wielka ambicja, gorąca w ciele i alergii z rozmaitymi pokrzywkami i wypryskami. Potrafią być wiotkiej budowy, lecz ich psychika jest silna i muszą dominować na polu zawodowym. Albo mają mocno umięśnioną budowę, lecz dusze wrażliwego artysty z namiarem emocji i lęków, z tendencją do wzdęć i bezsenności. Rozregulowana Vata - Pitta ma suchą i alergiczną skórę, cierpi na huśtawkę emocjonalną, nadmiar gorąca w głowie i w ciele, problemy żołądkowe gazy lub refluks. Pierwszym, i najważniejszym zaleceniem jest wyciszenie żywiołów powietrza i ognia, czyli uziemienie, nauka głębokiego oddychania w celu uspokojenia nerwów. 

 

Rozregulowana Vata-Pitta

Jeśli Twój typ się rozregulował: praktykuj spokojna, antystresową Pranayamę (oddech), mudry - jogę doni, łagodną Vinyasę albo Yin Jogę by rozluźnić taśmy powięziowe i nie podsycać złego samopoczucia spowodowanego odczuwaniem napięć mięśni. Łagodny masaż ciała i wieczorne rozluźnienie. Zrezygnowanie z kawy, mocnej czarnej, albo zielonej, herbaty, papierosów, fast foodów, ostrych przypraw takich jak chilli, kurkuma, pieprze - rozwalą żołądek doprowadzając do wrzodów, ponadto wzmogą stany uczuleniowe i wypryski na skórze. Pijemy sok aloesowy, jemu lekkostrawnie ale dopuszczamy tłuszcze roślinne, ze zwierzęcych masło Ghee - uziemia, stabilizuje, zwiększa poziom Kaphy w typie konstytucyjnym. Słodyczy używamy rozważnie - nie mogą być za słodkie, dopuszczalne orzechy, słodkie mleko roślinne, gorzka czekolada. Wczesny sen i przesypianie 7 godzin minimalnie, to podstawa do dobrej regeneracji naszej doszy.

 

Vata-Kahpa -  Jest delikatny, ma delikatne kości ale też liczne krągłości. To artysta, kreatywny, nie mogący usiedzieć w miejscu, spokojny domator lubiący dobrze zjeść. W jego życiu dynamika działania, lęki, niepewność, przeplatają się z okresami spokoju, zasiedzenia, spolegliwości i ociężałości. Rozregulowany ma raz zaparcia raz wzdęcia, wypryski i tendencję do katarów, oraz problemów z zatokami. 

 

 Rozregulowana Vata-Kapha

  Musi jeść ciepłe lecz racjonalnie doprawiane posiłki, pobudzać metabolizm, zimą ogrzewać ciało. oraz nieustannie pozostawać aktywny i skoncentrowany na swoich zadaniach. Przez cały rok zalecana jest regularna praktyka jogi o średniej intensywności, czyli Vinyasa Joga ukierunkowana na płynność ruchu i delikatne pocenie się, rower, pływanie, oraz spacer z kijkami do Nordic walking. Przeciążona zakwasami wpadnie w przemęczenie i bezsenność. Jeśli praktyka będzie za wolna, to nasz typ ulegnie pokusie rezygnacji z aktywności fizycznej. Racjonalny sen ok7 h) wraz z odpoczynkiem po pracy. Lekkostrawne, delikatnie rozgrzewające jedzenie bez chilli i ostrych przypraw, które mogą podrażnić przewód pokarmowy, i tym samy wywołać zdenerwowanie i niepokoje.

Pitta-Kapha - to silny, mocno zbudowany typ, z tendencją do lekkiej nadwagi i rywalizacji jednocześnie. Rozregulowany zatrzymuje nadmiar wody w organizmie, spowalnia się jego metabolizm oraz nawala oczyszczanie z toksyn, co skutkuje wypryskami i niezadowoleniem z wyglądu. Stres zawodowy często wpędza go w apetyt (metabolizm jest słabszy), powodujący otyłość brzuszną. Ten typ nie lubi chłodnej i wilgotnej pogody, często cierpi na katary. Podczas pochmurnej pogody staje się senny i ociężały, wpada w apatię. 

 

 Rozregulowana Pitta-kapha

  Musi unikać tłustych pokarmów, oraz za słodkich i ostrych, będzie miła problemy ze strawieniem ich, oraz skoczy mu poziom cukru (uwaga na cukrzycę, oraz obciążenie chorobami serca i układu krwionośnego, odkładanie się cholesterolu w żyłach). Praktyka jogi dla niego będzie mocna i pobudzająca, ale musi pilnować by odpuścić rywalizację i forsowanie organizmu. Musi uważać na stawy podczas treningów i aktywności fizycznej. Zalecane treningi wytrzymałościowe i cardio: rower, pływanie, Nordic Walking - który dodatkowo uruchomi górne partie ciała, poprawi umięśnienie ramion, klatki piersiowej, pleców, wpłynie na poprawę cyrkulacji krwi w klatce, poprawi jakość oddechów i odkrztuszanie śluzu z płuc i oskrzeli. Trening cardio rozruszają całe ciało, poprawią cyrkulację krwi.

 

 Treningi i zalecenia prozdrowotne dla Pitta-Kalpa

 Dodatkowo trening na poziomie 55-70% MHR (tlenowy - trwający przynajmniej ponad godzinę) spowoduje odrywanie się cholesterolu od ścian żył, czyli działa przeciw zakrzepowo. Joga Vinyasa dynamiczna, dance, power, ale ze zwróceniem uwagi na płynność i lekkość w ruchach, oraz pocenie się podczas sesji, które jest tutaj niezbędne dla pobudzenia metabolizmu i usuwania nadmiaru toksyn z organizmu.

Trójdosza

Vata-Pitta-Kapha - to farciarz, który zawsze ma dobre samopoczucie oraz prawie nigdy nie choruje, czyli cieszy się dobrym zdrowiem w każdej porze roku. Może się rozregulować z przewagą którejś z dosz, a wtedy trzeba zniwelować jej nadmiar praktykując rytuały, jogę, oraz spożywając w nadmiarze pokarmy wzmacniające pozostałe dwie dosze z trójtypu.

 Rodzaje zaburzeń doszy

Są trzy rodzaje zaburzeń w naszych doszach: jakościowe, funkcjonalne i ilościowe.

• Jakościowe polegają na wzroście wpływu, intensywności dominującej doszy w całym ciele np. jeśli to Kapha - to skutkuje zaparciami.
•  Ilościowe - zwiększa się ilość danej doszy w rejonie ciała gdzie ona bytuje - np. wzrost wpływu Vata w jelitach - wzdęcia, gazy.
• Funkcjonalne - związane z emocjami, niepokojami, wzrostem leków, rozproszeniem naszej koncentracji - np. gdy dominuje Pitta wzrasta frustracja i agresja, spada poziom koncentracji gdyż spada poziom spokoju, zaburza to nasze codzienne funkcjonowanie.
  

Zapachy i smaki odpowiednie dla naszej doszy

 Smaki i zapachy, zarówno w codziennej aromaterapii, jak i w naszych posiłkach, potrafią wzmacniać działanie doszy w typie konstytucyjnym, lub je równoważyć. Zobacz na przykładowa tabelkę z podstawowymi zapachami, oraz rodzajami przypraw. Jakie zapachy, oraz przyprawy, stosować w codziennej pielęgnacji, aromaterapii, odżywianiu dla utrzymania równowagi twojego typu konstytucyjnego? Zobaczcie.

 

Więcej ciekawostek w następnych artykułach:

• Określ swoje prakriti - najprostszy test na doszę
  
• Dostosuj dietę oraz styl życia do swojego typu konstytucyjnego 
•  Zobacz jak dostosować praktykę Ashtangi jogi do swojej doszy