Ashtanga joga. Czym jest i na czym polega jej praktyka?

 Od czego zacząć swoją przygodę z Ashtangą Jogą? Na czym polega filozofia tej dynamicznej praktyki?

  

Od czego rozpocząć praktykę Ashtangi? Co trzeba wiedzieć o tym systemie jogi?

   Ashtanga to najbardziej dynamiczny, wręcz siłowy styl praktykowania jogi. Utożsamiany z guną Radźas (power, dynamika, gorąco, zmiany). Od nas zależy jak do niej podejdziemy. Czy przejdziemy przez nią z odpowiednią dla naszej budowy fizycznej, historii medycznej, oraz konstrukcji psychicznej, lekkością oraz potrzebną nam delikatnością. Stworzona przez mężczyznę silnego i ukształtowanego przez trudne warunku życia, przez mistrza Sri. K. Pattabhi Joisa, przed długie lata propagowana jako siłowa sztuka jogi, a mocnymi korektami nauczyciela podczas sesji, wreszcie doszła do etapu, w którym zaczyna się zwracać więcej uwagi na indywidualne dostosowywanie praktyki do ciała, ograniczeń, oraz potrzeb każdego ucznia.

Szczypta wiedzy o historii Ashtangi Jogi. Kto ją stworzył?

  Ashtanga joga została stworzona przez mistrza Sri. K. Pattabhi Jois, który przekształcił styl jogi zwany Vinyasa Kramam praktykowany przez swojego nauczyciela Sri T. Krishnamacharya, w ściśle określone sekwencje (I,II,III seria) ashtangi jogi.  Założył słynną szkołę jogi Ashtanga Yoga Research Institute Mysore, która jest macierzystą placówką tegoż stylu. Obecnie tylko ona przyznaje pełnoprawną certyfikację, którą do niedawna można było otrzymać na szkoleniach poza Indiami, od nauczycieli jogi praktykujących na całym świecie. Obecnie, coraz więcej nauczycieli robiło szkolenia poza ojczystym krajem jogi, co doprowadziło do odpływu dużej części kapitału (zarobków hinduskich szkół) z Indii (jeżeli nie wiesz o co chodzi w decyzjach odgórnych decyzjach władz, to zawsze sprowadza się do pieniędzy, kasa króluje również w świecie jogi, niestety…). Także, Indie się zbuntowały ograniczając możliwość wydawania certyfikatów dla nauczycieli Ashtangi w Europie, oraz w pozostałych krajach na całym świecie. Można to jednak obejść na swój sposób. W Polsce klika szkół jogi prowadzi kursy o nazwie Ashtanga Vinyasa Joga z upoważnieniami do prowadzenie I serii. Na taki kurs właśnie wybieram się za rok. Niestety nie polecę do Indii, ze względu na skomplikowaną procedurę szczepień na żółtaczkę, która jest bardzo kosztowna i rozłożona na kilka tur w czasie. Poza tym mamy jeszcze globalną pandemię wirusa SARS-CoV-2, wywołującego chorobę COVID – 19. To właśnie z Indii pochodzi wariant Delta, który wyjątkowo agresywnie atakuje płuca, po prostu je wykańczając. A ja do życia podchodzę bardzo odpowiedzialnie. Poza tym Europa posiada wielu wspaniałych, doskonale wyszkolonych, oraz długo praktykujących nauczycieli, którzy swoją wiedze czerpali bezpośrednio ze źródła od Pattabhi Joisa.  W roku 1975 sam Pattabhi Jois wyszedł poza granicę Indii, i rozpoczął propagowanie oraz nauczanie jogi w USA, inicjując tym samym złoty okres na rozwijanie mody na tą filozofię w naszym, zachodnim świecie.

  Ashtanga to w sanskrycie ośmiostopniowa ścieżka budowania praktyki, czyli:

•  sensu bycia oraz życia, formy zarówno w naszej kondycji fizycznej jak i psychicznej, 
• ogólnie pojętego zdrowia,oraz automatycznego stosowania przez nasze ciała prawidłowych wzorców oddechowych na co dzień,
•  życie według zasad etycznych,
•  rozwijanie dobrych relacji z innymi ludźmi i samym sobą (tej wewnętrznej),
• dbanie o zachowanie równowagi w nas oraz w otaczającym nas świecie.

 

Ośmiostopniowa ścieżka jogi

  Osiem stopni, inaczej osiem gałęzi ścieżki jogi, to zasady opisane przez starożytnego, hinduskiego mędrca Maharishi Patańdźiali w Jogasutrach-Yogasūtra, czyli takim zbiorze wszystkich najważniejszych mądrości dotyczących życia ludzi tamtejszych czasów, jakby instrukcji postępowania zarówno w sferze zdrowia fizycznego oraz psychicznego, dbania o tężyznę fizyczną, właściwą dietę, relacje społeczne, zasady etyczne, oraz wiele innych codziennych spraw. Patańdźiali zabrał w swoich księgach to co najbardziej istotne oraz prawdziwe. W praktyce jogi, która często opisuje się teraz jako "dbanie o siebie poza matą", istotną rolę odgrywają starożytne teksty dotyczące naszych relacji wewnętrznych (emocji, dbania o siebie, akceptacji, psychiki), oraz zewnętrznych (z całym światem dookoła nas), które wcale się tak bardzo nie zdezaktualizowały. Bo przecież problemy dotykające współczesnych społeczeństw, w przestrzeni czasu, w historycznych dziejach, chociaż ubrane w supernowoczesną, internetową formę, lubią się powtarzać.Na osiem ścieżek jogi, w drodze praktyka, składają się Yamy i Niyamy.

Na czym polegają Yamy i Niyamy?

Zasady etycznego, pro-zdrowotnego, właściwego postępowania w życiu, czyli również poza matą. 

I  Yamy - obejmują ogólne zasady społecznych relacji z ludźmi 

 Zasady świata zewnętrznego, oraz dbanie o nasz wewnętrzny świat, który przekłada się na ten zewnętrzny. Dzielą się z:

1. Ahimsa - oznacza nie krzywdzenie nikogo, żadnych istot na świecie, nawet siebie samego (swojego ciała, duszy, psychiki), nie robienie niczego co mogło by nas uszkodzić (walka, rywalizacja, kontuzje), skrzywdzić, zniszczyć nasze wewnętrzne szczęście.
   
2. Satya - oznacza szczerość, uczciwość, prawdomówność w relacjach z innymi oraz z samym sobą. nie oszukiwanie siebie, nikogo. Czyste zamiary.
   
3. Asteya - nie kradnij, nie pragnij, nie zazdrość nikomu niczego. Nie zabieraj ludziom ich czasu spóźniając się.
4. Brahmacarya - praktykuj wstrzemięźliwość, poznanie obiektywne świata, natury rzeczy wszelkich, takim jakim on jest - zrezygnuj z nadużywania wszelkich rzeczy materialnych, oraz uzależnień, również od tych niematerialnych. Przesada we wszystkim szkodzi. Bo co za dużo to nie zdrowo.
   
5. Aparigrahah - rezygnacja z posiadania, uwolnienie się od pożądania nadmiaru rzeczy - stosuj minimalizm, zaakceptuj to co masz, ciesz się tym. Pielęgnuj skromność na każdym etapie życia.
   

Czego uczymy się poprzez stosowanie zasad Yamy - rezygnacji z nadmiaru, pazerności, pychy, agresji, rywalizacji; uczymy się samokontroli i porządkowania własnej rzeczywistości.

  II.  Niyamy - praktyka relacji z samym sobą

 Zasady obejmujące nasz wewnętrzny, umysłowy, duchowy świat. Praca nad charakterem, predyspozycjami, ścieżka samorozwoju.

1. Śauca - dosłownie dbanie o czystość - codzienna higiena ciała i umysłu. Harmonijny rozwój, utrzymywanie czystości w pomieszczeniu, w którym mieszkamy, zdrowe odżywianie się, sen, dbanie o emocje i psychikę.
2. Santosa - samozadowolenie z życia. Takie samoistne, nie wzbudzane niczym, to co wewnątrz, emocjonalne, nie przychodzące z zewnątrz, niezależne od życiowej sytuacji.
3. Tapah - wewnętrzna samodyscyplina, zapał -w tym co robimy, w naszych postanowieniach, w pracy, nauce.
   
4. Svadhyaya  - wewnętrzne zagłębianie się w siebie w celu samopoznania jaźni, prawdziwego ja bez ego, superego. takie obiektywne badanie naszego wnętrza, nawet podczas wykonywania asany. Odczucia płynące z ciała, zdawanie sobie sprawy z emocji, pozycji, ciała, umysłu, tego wszystkiego co w nas.
5. Iśvara pranidhanani - poznanie swojego świata wewnętrznego. Myśli, emocji, akceptacja.Wycofywanie w wewnętrzny świat w asanie na macie. Zdawanie sobie sprawy z tego jak oddycham, jak się poruszam, co czuję.
   

3. Asana - pozycje fizyczne podczas praktyki jogi.

 
4. Pranayama - techniki pracy z oddechem. Nauka prawidłowego oddychania na co dzień. Zawsze. 

 
5. Pratyahara - wycofanie uwagi oraz zmysłów do wewnątrz. Pełna koncentracja bez rozpraszania się na bodźce świata zewnętrznego. 

6. Dharana - dosłownie koncentracja. Zawsze i wszędzie.

7. Dhyana - czysta praktyka medytacji.

8. Samadhi - poznanie Boga, błogostan, kiedy istniejemy poza czasem, wszystkimi problemami, konfliktami, czując boska obecność tego co wyższe, akceptując ze spokojem wszystko co przynosi nam świat i przyszłość. Coś co najtrudniejsze, bo dostępne tylko nielicznym mędrcom tego świata np. mnichom buddyjskim. Osiągamy wtedy wyższy stan świadomości. Ostatni etap całej praktyki ośmiostopniowej ścieżki jogi. Jeśli je osiągniemy to będzie ono oznaczało prawdziwe wyzwolenie od cierpień, czyste oświecenie.

Zasady Ashtangi Jogi

 Drishti (więcej w "klik" na moim, starszym blogu) - oznaczają punkty patrzenia (skupienia naszego wzroku) podczas pozostawania w konkretnej asanie. W każdej mogą się ciut różnić. Ucząc się pierwszej serii ashtangi, od razu otrzymujemy dokładna instrukcję jak ustawiać te punktu. A mamy ich aż ósemeczkę:

1. Nasagari - skup wzrok na czubku nosa;
   
2. Ajna Chakra  - skup wzrok na trzecim oku - na punkcie między brwiami (uwaga, nie chodzi tutaj o zrobienie zeza, tylko o skoncentrowanie uwagi tam z oczami skierowanymi przed siebie;
   
3. Nabi Chakra - skoncentruj wzrok na pępku;
4. Angusta Ma Dya  - patrzymy na kciuk;
5. Hastagrai - spoglądamy na nasza dłoń;
   
6. Padahayoragtai - wzrok skieruj na duży palec konkretnej stopy;
   
7. Parsva - patrzymy w jednym z dwóch kierunków, albo na prawo, albo na lewo;
   
8. Urdhva - punkt koncentracji wzroku nad nami - popatrz do góry.

 

Oddychanie i ruch podczas praktyki Ashtangi Jogi

  Podczas sesji ashtangi stosujemy metodę znaną z jogi Vinyasy – czyli płynne (tzw. flow) przejścia z pozycji do pozycji, oraz płynne oddychanie (wdech- wydech, oddech Ujjaji – przypominający szum morskich fal, albo wiatru, lub oddech słynnej postaci „Gwiezdnych wojen”, lorda Darth Vadera). Oddech Ujjaji, nie tylko znany z Ashangi, stosuje się również podczas sesji Vinyasy Jogi, Yin Yogi, Sivanandy oraz jogi hormonalnej. Wdech jest głęboki, aż do przyjemnego rozszerzania się żeber na boki, poszerzania klatki piersiowej. Jednocześnie podczas wdechu, czujesz jak Twój pępek się zapada (ruch do kręgosłupa), zasysa, lecz nie tamujesz oddechu. Uruchamiasz wtedy Mulabandhę (mięśnie dna miednicy wraz z mięśniem poprzecznym brzucha). Z długim, dłuższym od wdechu, wydechem, czujesz jak Twoje żebra zsuwają się ku sobie, nie puszczasz Mulabandha, lecz utrzymujesz lekkie napięcie w dolnych obszarze brzucha. Podczas całej praktyki asan, starasz się mieć aktywną Mulabandhę, nawet jeśli zdarzy Ci się puścić brzuch luźno, w momencie uświadomienia sobie tego faktu, na wdechu wracasz do tego, lekkiego wciągnięcia, zassania pępka. Bandhy, to jeden z czterech kluczowych elementów fizycznej praktyki jogi. Bandhy oznaczają dosłownie „zamki energetyczne”, a praca z nimi – czyli aktywowanie takiego „zamka” oznacza napinanie, oraz utrzymywanie w napięciu, ściśle określonych grum mięśni np. mięśnie dna miednicy + mięsień poprzeczny brzucha (tak jak słynne „centrum” w treningu pilates).

 

Sekwencje asan w poszczególnych seriach Ashtangi Jogi, układ powitania słońca, oraz dodatkowe wskazówki, możesz pobrać tutaj w formie PDF: https://www.ashtangayoga.info/ashtanga-yoga/cheat-sheets-pdf/

 

Prawidłowe podejście do praktyki Ashtangi? Czyli jak nie narobić sobie kontuzji pozostając w zgodzie z własnym ciałem?

 Ashtanga to nie wyścig szczurów. To nie bieg po złoto, ani piękne ciało "instagramowej" gwiazdy. Joga ashtanga to wejście na indywidualna ścieżkę samorozwoju, zarówno duchowego, jak i fizycznego. Sam styl wymaga, oraz dostarcza nam asan idealnych do budowania siły fizycznej, lecz można podejść do niego w sposób sattwiczny, czyli praktykować w zgodzie ze swoją fizjologią, anatomicznymi ograniczeniami, zgodnie z naszym typem konstytucyjnym. 

 Dla przypomnienia, konstrukcja naszej doszy (mamy 7 typów konstytucyjnych: Vata, Pitta, Kapha, dwudosze: Vata-Pitta; Vata-Kahpa, Kapha-Pitta; jedną trójdoszę: Vata-Pitta-Kapha). Wprawiając całe ciało w sattwiczny (w ajurwedzie sattva oznacza lekkość, świetlistość, świadomość, płynność - w przeciwieństwie do Radżas - ognia, dynamiki - a taki jest właśnie styl ashtangi jogi; oraz przeciwnie do Tamas reprezentowanego przez mroczną, ciężką energię stagnacji i powolności). Czyli praktyka w sposób sattwiczny będzie oznaczała łagodne, płynne, delikatne przejścia pomiędzy asanami; lekkość pozostawania w każdej pozycji, swobodne utrzymywanie w asanach oddechów, bez uczucia przyduszania, pieczenie w płucach, albo wstrzymywania oddechów. Dlatego na początku naszej przygody z ashtangą jogą, tak ważne jest rozwijanie praktyki samej Pranayamy, czyli nauki technik oddechowych pomagających pogłębiać wdechy i wydechy, uczących nas świadomości naszych oddechów.

 

C.D.N 

Bibliografia: 

1. "Ashtanga Yoga", The Pracitice Manual, David Swenson

2. "Ashtanga Yoga, The Intermediate Series", Mythology, Anatomy and Practice, Gregor Maehle, New World Library Novato, California.

Namaste!